Jakie sprawy rozstrzygają sądy ds. własności intelektualnej?

Z dniem 1 lipca 2020 r. zaczęły funkcjonować tzw. sądy ds. własności intelektualnej.

Jak sama nazwa wskazuje, sądy te będą rozpoznawały sprawy własności intelektualnej, za które uznaje się m.in. sprawy dotyczące:

1. ochrony praw autorskich i praw pokrewnych (np. bezprawne przypisanie autorstwa utworu – tzw. plagiat, niedozwolone rozpowszechnianie czy kopiowanie utworów);
2. ochrony praw własności przemysłowej (np. naruszenie praw do patentu na wynalazek, oznaczenie produktów cudzym znakiem towarowym);
3. zapobiegania i zwalczania nieuczciwej konkurencji (np. naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa, naśladownictwo produktów, nieuczciwa reklama);
4. ochrony dóbr osobistych w związku z reklamą lub promocją (np. wykorzystanie wizerunku do promocji produktów).

Dlaczego powołano specjalistyczne sądy?

Jak wynika z uzasadnienia do ustawy nowelizującej Kodeks postępowania cywilnego¹, decyzję o powołaniu wyspecjalizowanych sądów podjęto z uwagi na daleko idącą specyfikę spraw z zakresu własności intelektualnej oraz ich rosnącą z roku na rok ilość. Funkcjonowanie nowych sądów ma również, w zamierzeniu ustawodawcy, przyczynić się do ukształtowania kadry posiadającej wiedzę i doświadczenie w rozstrzyganiu tych spraw, a w konsekwencji do wydawania prawidłowych i sprawiedliwych wyroków.

Należy pozytywnie ocenić założenia, które legły u podstaw powołania sądów ds. własności intelektualnej i mieć nadzieję, że ich funkcjonowanie wpłynie na ujednolicenie orzecznictwa w tej materii. Warto zauważyć, że inne rodzaje spraw sądowych są często równie skomplikowane, np. sprawy budowlane. Ustawodawca nie zdecydował się jednak na powołanie innych specjalistycznych sądów – sądy ds. własności intelektualnej są w związku z tym novum w polskim porządku prawnym. Możliwe, że zapoczątkują one trend wydzielania się w ramach sądów powszechnych specjalistycznych jednostek organizacyjnych.

W jakich miastach działają sądy IP?

Przed 1 lipca 2020 r. sprawy dotyczące własności intelektualnej rozstrzygane były w I instancji przez wszystkie sądy okręgowe, których obecnie funkcjonuje czterdzieści sześć, a w II instancji przez sądy apelacyjne, których funkcjonuje jedenaście. Od 1 lipca 2020 r. sprawy te są rozstrzygane jedynie przez pięć sądów okręgowych, jako sądy I instancji oraz przez dwa sądy apelacyjne, jako sądy II instancji.

Sądy okręgowe ds. własności intelektualnej działają w Gdańsku, Katowicach, Lublinie, Poznaniu oraz w Warszawie. Natomiast sądy apelacyjne w Poznaniu i w Warszawie.

„Supersąd” ds. własności intelektualnej

Nie każdy rodzaj sprawy dotyczącej własności intelektualnej będzie trafiał jednak do wszystkich pięciu sądów okręgowych. Powołany został tzw. „supersąd” ds. własności intelektualnej, który jako jedyny w Polsce będzie rozstrzygał określone kategorie spraw. Tym sądem jest Sąd Okręgowy w Warszawie, który zyskał uprawnienie do wyłącznego rozpoznawania spraw dotyczących programów komputerowych, wynalazków, wzorów użytkowych, topografii układów scalonych, odmian roślin oraz tajemnic przedsiębiorstwa o charakterze technicznym.

Jeżeli zatem zostaną naruszone prawa programisty do programu komputerowego czy prawa wynalazcy do patentu, to do rozstrzygnięcia tych spraw będzie wyłącznie właściwy Sąd Okręgowy w Warszawie.

Konieczna pomoc profesjonalisty

Ustawodawca, uznając sprawy własności intelektualnej za skomplikowane, wprowadził wymóg korzystania w zasadzie we wszystkich tych sprawach z pomocy profesjonalnego pełnomocnika (radcy prawnego, adwokata lub rzecznika patentowego). Strona nie będzie mogła w związku z tym działać przed sądem samodzielnie (za wyjątkiem spraw, w których tzw. wartość przedmiotu sporu nie przekracza kwoty dwudziestu tysięcy złotych).

1 Ustawa z dnia 13 lutego 2020 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2020, poz. 288).

Radca prawny Krystian Antosz

Interesuje cię ten temat? Napisz do nas!