Nowelizacja Prawa budowlanego

Za sprawą ustawy z dnia 13 lutego 2020 r. o zmianie ustawy – Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw¹ od dnia 19 września 2020 r. obowiązuje znowelizowane Prawo budowlane². Ustawa nowelizująca wprowadziła szereg zmian do obowiązującej regulacji, w tym, obok zmian dotychczas obowiązujących postępowań legalizacyjnych, wprowadziła nowe, uproszczone postępowanie legalizacyjne.

Tzw. „Megaabolicja” obejmuje inwestycje od zakończenia których upłynęło co najmniej 20 lat oraz te, których budowa została zakończona przez wejściem w życie Prawa budowlanego, tj. przed dniem 1 stycznia 1995 r.

Przesłanki wszczęcia uproszczonego postępowania legalizacyjnego

Jak stanowi art. 49f ust. 1 Prawa budowlanego: „W przypadku stwierdzenia budowy obiektu budowlanego lub jego części: bez wymaganej decyzji o pozwoleniu na budowę albo bez wymaganego zgłoszenia albo pomimo wniesienia sprzeciwu do tego zgłoszenia – jeżeli od zakończenia budowy upłynęło co najmniej 20 lat, organ nadzoru budowlanego wszczyna uproszczone postępowanie legalizacyjne”. Natomiast w stosunku do obiektów budowlanych zrealizowanych przed dniem 1 stycznia 1995 r. uproszczone postępowanie legalizacyjne prowadzi się na żądanie właściciela lub zarządcy tego obiektu budowlanego.

Organ nie może wszcząć postępowania legalizacyjnego jeżeli dwudziestoletni termin upłynął po dniu wydania postanowienia o wstrzymaniu budowy, a także w stosunku do obiektów budowalnych, do których wydano przed dniem 19 września 2020 r. (tj. dniem wejścia w życie nowelizacji), decyzję o nakazie rozbiórki.

Istnieją jednak wątpliwości, co do tego drugiego przypadku. Jak stanowi art. 32 ustawy nowelizującej: „Nie można wszcząć uproszczonego postępowania legalizacyjnego, o którym mowa w art. 49f ust. 1 ustawy zmienianej w art. 1, w stosunku do obiektów budowlanych, do których wydano przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy decyzję o nakazie rozbiórki”. Przepis ten nie wskazuje jednak czy chodzi wyłącznie o ostateczne nakazy rozbiórki, czy również o decyzje nieostateczne. Powyższa wątpliwość z pewnością będzie generować spory, które mogą zakończyć się tym, że właścicielom budynków, w stosunku do których organ wydał nakaz rozbiórki, uda się zalegalizować samowolę.

Dokumenty legalizacyjne w uproszczonym postępowaniu legalizacyjnym

W ramach uproszczonego postępowania legalizacyjnego organ nadzoru budowlanego nakłada, w drodze postanowienia, obowiązek przedłożenia dokumentów legalizacyjnych w terminie nie krótszym niż 60 dni od dnia jego doręczenia, na które składają się:

1. oświadczenie, pod rygorem odpowiedzialności karnej, o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane;
2. geodezyjna inwentaryzacja powykonawcza obiektu budowlanego;
3. ekspertyza techniczna, sporządzona przez osobę posiadającą odpowiednie uprawnienia budowlane, wskazująca czy stan techniczny obiektu budowlanego: nie stwarza zagrożenia dla życia lub zdrowia ludzi oraz pozwala na bezpieczne użytkowanie obiektu budowlanego zgodnie z dotychczasowym lub zamierzonym sposobem użytkowania.

Rozstrzygnięcia wydawane w uproszczonym postępowaniu legalizacyjnym

Organ, po otrzymaniu dokumentów legalizacyjnych sprawdza czy są kompletne oraz, czy z ekspertyzy technicznej wynika, że stan techniczny obiektu budowlanego nie stwarza zagrożenia dla życia lub zdrowia ludzi oraz pozwala na bezpieczne użytkowanie obiektu budowlanego zgodne z dotychczasowym lub zamierzonym sposobem użytkowania.

W sytuacji, gdy strona nie przedłoży dokumentów legalizacyjnych w wyznaczonym przez organ terminie 60 dni od dnia otrzymania postanowienia organu w tym przedmiocie, dokumentacja ta będzie niekompletna lub ekspertyza wykaże, że stan techniczny obiektu budowlanego stwarza zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi lub nie pozwala na bezpieczne użytkowanie obiektu budowlanego zgodne z dotychczasowym lub zamierzonym sposobem użytkowania, organ nadzoru budowlanego nakaże rozbiórkę obiektu.

Natomiast w przypadku, kiedy organ nadzoru budowalnego stwierdzi, że przedłożone dokumenty są kompletne lub ich niekompletność została usunięta, a z ekspertyzy technicznej wynika, że stan techniczny obiektu budowlanego nie stwarza zagrożenia dla życia lub zdrowia ludzi oraz pozwala na bezpieczne użytkowanie obiektu budowlanego zgodne z dotychczasowym lub zamierzonym sposobem użytkowania, wyda decyzję o legalizacji. Decyzja ta stanowić będzie podstawę do użytkowania obiektu budowlanego.

Co jeszcze na plus?

Poza uproszczoną procedurą są jeszcze inne, w niektórych przypadkach kluczowe, rozwiązania, które przemawiają za „Megaabolicją”. Po pierwsze, brak opłaty legalizacyjnej. Po drugie, organ nadzoru budowlanego nie bada zgodności inwestycji z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego lub decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Powyższe zmiany powinny zachęcić właścicieli oraz zarządców starych obiektów budowlanych do ich zalegalizowania.

1 Ustawa z dnia 13 lutego 2020 r. o zmianie ustawy – Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2020.471 z dnia 2020.03.18).
2 Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz.U.2020.1333 t.j. z dnia 2020.08.03).

Radca prawny Paweł Janiczek

Interesuje cię ten temat? Napisz do nas!